RSS

Hei...slamat datang dBlogKu yyaaa... slamat mbaca ^^

Kesenian Tradisional Yogyakarta


KESENIAN TRADISIONAL YOGYAKARTA

Kota Yogyakarta masuwur deneng kesenian tradisionalipun ingkang maneka warna.Ingkang kagungan cirikhas piyambak-piyambak. Sakmenika contonipun kesenian tradisional ingkang wonten ing Ngayogyokarto.



WAYANG
Wayang wonten bentuk ingkang aslinipun inggih menika kreasi budoyo tiyang jowo ingkang nggaadahi manekawarna aspek budoyo jowo. Wayang sampun wonten sakderengipun budoyo Hindu mlebet wonten ing Indonesia. Naliko jaman Neolitikum pagelaran wayang namung kawujud upacara-upacara keagamaan ingkang kaselenggaraaken wonten ing wanci dalu ingkang dipersembahaken kagem “Hyang”. Pqagelaran wayang critanipun nggambaraken crita kepahlawanan ingkang wonten ing mitologi.

Wonten ing jaman sakmenika pagelaran wayang sampun benten kaliyan pagelaran wayang ing jaman ndisik. Jaman ndisik wayang digambaraken miturut wajah parasepuh.

Tiyang jawi seneng ningali wayang amergi critanipun katah pelajaran-pelajaran ingkang migunani lan saget didadosaken tuntunan ing ndalem nglakoni gesang ing masyarakat.Miturut crita lan panyuguhan kira-kira wonten 40 jenis wayang ingkang wonten ing Indonesia, kayata wayang beber, wayang klithik, wayang kulit, wayang krucil lan wayang thengul utawi wayang golek. Biasanipun pagelaran wayang dipun iringi kaleh gamelan.


LANGEN MANDRA WANARA
Langen mandra wanara inggih menika gabungan manekawarna jenis tarian,tembang, drama, lan irama gamelan inggih menika salah setunggalipun bentik kesenian tradisional Yogyakarta. Cirikhas tarian menika inggih menika para penerinipun ngadek ngagem dengkul utawi ndodok kaleh nembang mocopat. Critanipun Langen Mandra Wanara dipun dudut saking crita Ramayana namung katah nampilaken wanara utawi kethek.


KETHOPRAK
Kethoprak inggih menika kesnian trdisional ingkang panyuguhanipun ngagem basa jawi, critanipun maneka warna ingkang isinipun nyritakaken sejarah ngantos crito-crito fantasi. Biasanipun pagelaran kethoprak diawali tembang jowo. Kostum lan dandanipun dipunsesuekaken kaleh adegan lan alur critanipun, kejawi menika ugi dipun iringi kaleh irama gamelan lan keprak.



KARAWITAN
Musik gamelan tradisional jawi ingkang dipunsuguhaken kaleh sekelompok Wijaya lan dipuniringi nyanyian saking Waranggono lan Wiraswara dipunsebut “Uyon-uyon”, menawi mboten diiringi nyanyian saking Waranggono utawi Wiraswaro dipunsebut “Soran”.


KETHOPRAK BOCAH
Seni kethoprak salah setunggale tinggalan budoyo jowo kang adiluhung, kang saya dangu saya ilang. Jaman ndisik nalikanipun jaya-jayanipun kethoprak tobong, tansah pikantuk kawigaten gedhe sakingn masyarakat jalaran critanipun ngenani legenda, sejarah lan crita rakyat ingkang wonten gandheng cenenge kaliyan panguripan. Amrih seni kethoprak tetep lestari, dereng dangu iki ndalem rerangken mengeti “Hari Anak” dipungelaraken kethoprak bocah wonten ing Ngayogyokarto. Biasanipun kethoprak bocah dipun peranaken dening bocah SD ngantos SMP.
JATHILAN
Jathilan inggih menika salah stuggalipun jenis tarian ingkang penarinipun migunakaken jaran dolanan kang dipun damel saking kepang. Tari jathilan mboten ical saking unsur magis. Pagelaran tari jathilan biasanipun dipun suguhaken sesarengan kaliyan musik gamelan.

KESENIAN TANAH JOWO

JATHILAN
Jathilan inggih menika salah setunggalipun bentuk tarian ingkang penarinipun ngginakaken jaran dolanan ingkang dipun damel saking kepang, kejawi meniko penyuguhan tari jathiulan mboten ical saking pengaruh magis. Tari jathilan menika dipunsuguhaken ngagem iringan manekawarana alat gamelan koyoto saron, kendang lan gong.
SENDRATARI RAMAYANA
Salah setunggalipun sendratari ingkang terkenal inggih meniko sendratari Ramayana. Sendratari Ramayana nggadahi keistimewaan utawi cirikhas amargi critanipun nggambaraken watak ingkang sae (dipuntokohaken dening Sri Rama saking negari Ayodyapala) nglawan watak ingkang ala (dipuntokohaken dening Rahwana maharaja angkara murko saking negari Alengka).

Sendratari Ramayana dipun pentasaken wonteng ing panggung terbuka ing Candi Prambanan. Sendratari meniko dipunselenggarakaken secara rutin wonten ing bulan Mei ngantos Oktober, Ingkang kebagi dening 4 episode,inggih menika:

Episode setunggal :Ilange Dewi Sinta

Episode kaleh :Hanoman Duto

Episode tiga :Kumbokarno leno

Episode sekawan :Dewi Sinta ditulung Bathari Agni
WAYANG KULIT
Wayang kulit biasanipun dipun damel saking kulit kebo utawi kulit lembu. Wayang kulit sakmenika sampun dados warusan budoyo nasional lan sampun masuwur sanget wonten ing donya Internasional sahingga kathah tiyang manca ingkang dateng saperlu nyinaoni seni perwayangan. Pagelaran wayang kulit ngantos sakmenika tetep dipun senengi masyarakat.Pagelaran wayang biasanipun dipun suguhaken sedalu.
WAYANG WONG
Wayang wong inggih menika wayang ingkang dipunlakokake dening manungso. Critanipun ajeng mirip kaliyan crita-crita wonten ing wayang kulit, bedanipun dalangipun wayang wong kejawi dados pinata crita ugi dados sutradara panggung.
WAYANG KLITHIK
Wayang klithik dipun damel saking papan kayu.Asma wayang klithik kajupuk saking suaro klithik-klithik naliko dipunmaenaken.Crita wayang klithik biasanipun ngisakhaken Dhamarwulan.

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS
Read User's Comments(0)
Diposting oleh rHatnHa apHiemayantHie

Bekakak Saparan

Setaun sepisan ing sasi Sapar masyarakat ing Dhusun Ambarketawang Kecamatan Gamping, Kabupaten Sleman nganakake upacara tradhisional Saparan. Amarga ditindakake ing kecamatan Gamping, mula banjur kondhang diarani Saparan Gamping.

Kejaba ing Ambarketawang, uga ana papan liya sing nindakake upacara Saparan, kayata : ing Wonolela Kecamatan Ngemplak Kabupaten Sleman, utawa Wonokromo ing Kabupaten Bantul.

Saparan Gamping bedo karo Saparan ing papan liyane. Adicara ini ditindakake kanthi nganakake arak-arakan saka Bale Dhusun Ambarketawang. Salah sawijining paraga sing diarak awujud bekakak. Bekakak yaiku tetironing manungsa arupa penganten sing digawe saka glepung beras ketan dicampur beras jawa. Jerone bekakak di isi juruh gula klapa sing diwenehi warna abang. Warna abang iki lambang getih manungsa. Bekakak mau dipikul ing tandhu, mawa piranti sing warna-warna. Sawise tekan gunung gamping,bekakak banjur disembelih, minangka lambang pangurbanan utawa sedhekah.

Manut crita sing gethok tular utawa riwayate anane upacara dianakake, awit dhawuh Dalem Sultan Hamengku Buwana I. Upacara mau bisa dadi pangeling-eling nalika kaluwargane Ki Wirasuta abdi dalem sing nalika semana tiwas awit kajugrugan watu Gunung Gamping. Supaya bab mengkono ora kadadean maneh para warga kudu tansah ngati-ati mula masyarakat Gamping banjur nganakake upacara Bekakak ing saben sasi Sapar, dina Jumat ing antarane 10-20 sasi Sapar. Sing baku upacara iku, isi pandonga marang Gusti lan wujud sukure para warga kanthi menehi rejekine marang wong liya wujud asile tetanen lan panganan sing manekawarna, pangan mau diwenehake marang wong liya sing padha teka. Dene ubarampe ing upacara iku mung wujud simbol wae, sing bisa narik kawigaten para warga lan bisa dadi tontonan utawa hiburan, malah bisa dadi papan wisata.

Upacara kang wis lumaku lantaran 200 taun iku mujudake tradhisi budaya sing kudu dilestarekake. Upacara iki diajab bisa nuwuhake rasa tresna marang kabudayan tradhisional kang bisa narik kawigatene para wisatawan. Tradhisi iki bisa mlebu ing kalender wisata internasional sing tundhone bisa nambah kesejahteraan tumrap warga Gamping sakiatengene.

Sing uga kudu digatekake panemu menawa upacara bekakak iku mung mujudake upacara tradhisi sing wis turun0temurun. Tradhisi minangka budaya Jawa kang bisa narik kawigatene para wisatawan, sing tembene bisa ngundhakake ekonomi masyarakat. Dadi aja nganti keblusuk ing babagan syirik kang ora bener manut paugeraning agama.

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS
Read User's Comments(0)
Diposting oleh rHatnHa apHiemayantHie

Basa jawa, basa leluhur kita

Basa jawa, basa leluhur kita

Kasusastran jawa menika sampun dangu boten dikumdangaken kalian lare-lare anem, punapa? Sampun katah ingkang pirsa, ningali wonten kahanan saben dinten langkung katah lare anem damel basa inggris utawi basa arab, jerman, belanda, lan sak piturutipun. Hananging langkung sekedik ingkang andamel basane piyambak damel basa saben dinan, inggih menika basa jawa. Basa jawa utawi langkung eco diwasta basa jawi menika inggih salah sawijineng kaistemewan saking bangsa jawa niku piyambak. Basa jawa menika miasal saking india, punapa saget mekaten?

Asal muasalipun basa jawa.
Basa jawa punika muasal saking bahasa sansekerta, inggih menika basane tiyang india. Ingkang katah ditemoni wonten kitab-kitab ipun sesepah jawa, kados empu tantular, lan kitab ramalan joyoboyo, ngantos sejarah kerajaan-kerajaan. Sak lajengipun basa sansekerta menika sampun mboten dinamel kalian masyarakat amargi pun mboten luwes maleh. Lan sak lajengipun menika wonten basa kawi, basa kawi menika tasih didamel ngantos dugi wanci niki. Punapa kemawon ingkang kelebet basa kawi? Salah satunggalipun ingkang saget kula tuladha aken inggih menika “nyuwun agunge samudra pangaksami” menika katah dipun wasta wonten dinten riyadin. Utawi “tlatah” menika nggadahi karep panggonan utawi daerah. Lan basa kawi sak menika ugi mboten dipun damel meleh, hananging ingkang didamel sak menika basa jawa. Basa ingkang kita (tiyang jawa) damel wonten pakaryan saben dintenipun.
Tingkatan wonten basa jawa.
Menawi wonten basa inggris wonten wastanan past, past perfect, past tense lan sak piturute. Wonten basa arab wonten fiil madzi, al an, lan sak piturute ugi. Wonten basa jawa ugi wonten pamilah-milahan dateng pawastoan basa jawa, sak menika dipun pilah dados sekawan inggih menika krama alus, krama, ngoko alus, lan ngoko lugu. Kromo alus menika kados ingkang kawula damel wonten postingan sak menika, krama alus inggih menika basa ingkang langkung sae wonten ing basa jawa. Sak lajengipun basa krama menika sak ngandapipun kromo inggil, sak lajengipun inggih menika ngoko alus lan ngoko lugu, basa kekaleh menika langkung katah didamel wonten pagesangan saben dinten wonten ing masyarakat jawa sak menika.
Punapa kedah damel basa jawa?
Tasih imut “ganyang malaysia”? menika salah sawijine kahanan ingkang mboten diremeni bangsa indonesia lan suku jawa. Negeri malaya menika ngakui menawi kabudayan kados reog, batik, lan katah maleh kabudayan ten negeri nusantara sak menika. Napa purun basa kita dipendet kalian bonekaipun inggris menika? Pun wancine kita kedah remen, tresna, lan migunaaken basa kita piyambak-piyambak, supadoso mboten kados kahanan wingi-wingi.
Katah ingkang wasto menawi basa jawi menika basa tiyang sepah, nopo mbenjang kita mboten bakalan dados sepah? Milai wanci niki, sumangga kita damel basa ingkang sae menika dados warisan leluhur kita sedoyo ingkang sae lan migunani damel kaayeman lan katentreman bangsa. Mugi-mugi migunani damel kula lan panjenengan sedoyo, matur suwun ingkang sak katahipun. ^_^

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS
Read User's Comments(0)
Diposting oleh rHatnHa apHiemayantHie

Bregada Kraton Kasultanan Ngayogyakarta Hadiningrat

Bregada Kraton Kasultanan Ngayogyakarta Hadiningrat

Kirang langkung sepalih abad hadeking Kasultanan Ngayogyakarto Hadiningrat ing tahun 1755 Masehi, Kraton nggadahi prajurit ingkang kiyat, ingkang dumados saking infanteri soho kavaleri ingkang sampun ngaggem senjata bedil. Prajurit menika sampun kabukten nggadahi kekiyatan rikala ngadepi bala tentara Inggris ing wulan Juni tahun 1812. Ananging rikala pamerintahan Sultan Hamengkubuwono III prajurit menika dipun bibaraken dening kompeni Inggris. Milahi wontenipun perjanjian ing tanggal 2 Oktober 1813 Kraton Ngayogyakarta Hadiningrat sampun mboten dipunakeni wontenipun prajurit ingkang kiyat. Kepara ing tahun1942 sedaya prajurit kraton dipunbibaraken dening pamerintahan Jepang.

Ing tahun 70-an prajurit kraton dipungesangaken malih, ananging wekdal punika namung kangge ngawal sultan soho njagi kraton lan ugi nderek wontenipun upacara-upacara, contonipun Grebeg Mulud.

Sakmenika ringkesan cekak ngengingi para bregada prajurit Kasultanan Ngayogyakarto Hadiningrat ing upacara Grebeg Mulud.

a. Bregada Wirobrojo(Lombok Abang)

Bregada ingkang mbeta senjata bedil. Ngaggem busana jas bikak werni abrit soho

celananipun ugi abrit. Ngaggem sabuk satin werni abrit, ugi ngaggem tutup sirah ingkang arupi udheng ingkang werni pethak utawi cemeng soho topi abrit ingkang kasebat kudhup turi. Ngaggem kaos kaki pethak lan sepatu. Kagungan kalih duaja kanthi nama Kiai Slamet soho Kiai Santri. Anaging kekalih kasebat dipunamani Gulo Klopo. Bregada punika ugi kagungan lagon uduk fumil.

b. Bregada Dhaeng

Bregada ingkang asalipun saking Sulawesi. Bregada menika ngaggem busana jas pethak, celana panjang pethak kanthi garis abrit, ngaggem sabuk satin werni biru. Ngaggem tutup sirah ingkang bentukipun segitiga ugi ngaggem sepatu.Bregada punika kagungan duaja ingkang naminipun Bahmingsari ugi kagungan lagon ondang-anding.

c. Bregada Patangpuluh

Bregada ingkang mbeta senjata bedil. Bregada menika ngaggem busana jas bikak kanthi klambi pethak ing saklebetipung jas. Ngaggem tutup sirah ingkang kasebat songkok, ngaggem sepatu lars panjang. Bregada punika ugi dijangkepi piranti musik arupi terompet lan suling. Duajanipun kanti nama Cokrogoro.

d. Bregada Jogokaryo

Bregada ingkang mbeta senjata bedil. Bregada menika ngaggem busana jas bikak saking kain lurik kanthi klambi warni jene saklebetipun jas, ngaggem sabuk satin werni abrit. Ngaggem penutup sirah songkok kang wonten sayapipun, ngaggem kaos kaki panjang soho ngaggem sepatu. Bregada punika ugi dijangkepi piranti musik arupi terompet lan seruling. Duajanipun kanthi nama Papasan.

e. Bregada Prawirotomo

Bregada ingkang mbeta senjata bedil soho keris. Bregada menika kanthi busana jas bikak cemeng kanthi klambi pethak saklebetipun, celana pethak soho ngaggem sabuk satin werni pethak. Ngaggem penutup sirah kados songkok kanthi ngaggem sepatu lars panjang. Bregada punika kagungan duaja ingkang naminipun Genirogo utawi Banteng Ketaton.

f. Bregada Ketanggung

Bregada ingkang mbeta senjata bedil kanti bayonet ugi keris wonten ing pinggang, Ngaggem busana jas bikak lurik kanthi klambi pethak saklebeting jas. Ngaggem udheng werni ingkang cemeng soho tutup sirah ingkang bentukipun segitiga ugi sepaton lars panjang. Bregada punika kagungan lagon inggih menika Litrik Emas, Arjuna Mangsah. Duajanipun kanthi nama Cokroswandono.

g. Bregada Mantrijeron

Bregada punika asalipun saking para mentri ingkang kagungan jejibahan dados hakim wonten ing kraton ugi gadah tugas njagi Sultan. Bregada punika mbeta senjata bedil. Bregada punika kanthi busana jas bikak saking bahan lurik kanthi garis cemeng pethak ugi ngaggem klambi pethak saklebetipun. Ngaggem celana lan kaos kaki panjang pethak, kanthi ngaggem sepatu. Ngaggem udheng kanti werni cemeng lan tutup sirah kados songkok. Duajanipun kagungan nama Purnomosidi.

h. Bregada Nyutro

Bregada ingkang keahlianipun beksan. Tugasipun njagi Sultan ingkang nembe lenggah wonten ing Sitihinggil. Bergada punika kagungan kalih kelompok, ingkang setunggal ngaggem busana cemeng-jene lan kelompok setuggalipun kanthi pangaggem abrit-jene. Saben kelompok kagungan 3 regu. Regu ingkang kapisan kanthi senjata bedil, regu ingkang nomor kalih lan tiga kanthi senjata tombak. Busana Bregada Nyutro arupi klambi kanthi lengen pendek, celana lan dodot utawi kampuh kain bangun tulak. Ngaggem tutup sirah utawi udheng gilig, ananging mboten ngaggem sepatu. Duajanipun wonten kalih inggih punika Padmostrikresno soho Podangngisepsari.

i. Bregada Bugis

Bregada ingkang kagungan jejibahan ngawal para Patih ing Kepatiahan. Bregada punika ngasta senjata tombak. Ngaggem busana jas tutup werni cemeng, celana panjang cemeng ugi ngaggem udheng cemeng kanthi tutup sirahipun ugi cemeng. Duajanipun kagungan nama Tigowerno.

j. Bregada Surokarso

Bregada ingkang ngasta senjata tombak. Ngaggem busana kados klambi lengen panjang kanthi werni pethak soho celana panjang kanthi motif gebyar. Ngaggem tutup sirah arupi udeng kain cemeng kanthi warna pethak wonten ing tengah sarta garis alit pethak wonten ing sisih pinggiripun, udeng kain punika kasebat teleng kewengen. Bregada Surakarso gadah jejibahan ngawal sesajian gunungan. Duajanipun kanthi nama Trimurdo.


  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS
Read User's Comments(0)
Diposting oleh rHatnHa apHiemayantHie

Wayang Kulit

Wayang Kulit

Wayang kulit inggih menika salah satunggalipun jinising kabudayan Indonesia ingkang wigatos. Kala rumiyen pagelaran wayang dipun ginakaken kangge upacara religius, nanging sakmenika pagelaran wayang ugi dipun ginaaken kangge hiburan.

KERANGKA KARANGAN

1. DESKRIPSI

A. Pengertian

B. Sejarah

C. Penyebaran

2. PERALATAN PAGELARAN WAYANG

3. SIMPINGAN

A. Simpingan Kiwa

B. Simpigan Tengen

C. Wayang Dhudahan

4. ALUR PAGELARAN WAYANG

DESKRIPSI

A. Pengertian

Wayang kulit inggih menika sajinising pagelaran wayang ingkang nerapaken bonekah-bonekah saking kulit. Wayang kulit nggambaraken raga manungsa ingkang benten-benten saha nggambaraken watakipun piyambak-piyambak. Wayang menika dipun damel saking kulit ingkang dipun tatah saha dipun entha kados manungsa. Wayang kulit ugi dipun jangkepi mawi senjata utawi piranti perang, cupu, kewan, saha piranti menapa kemawon ingkang dipun raos perlu kangge mbiyantu lakon.

B.Sejarah

Wayang inggih menika kabudayan Indonesia ingkang sampun wonten sakderengipun kabudayan Hindu mlebet Indonesia. Rumiyen masyarakat ingkang anggadhahi kepercayaan Animisme ngginakaken pagelaran wayang kangge upacara religius. Perkembangan wayang kulit saksampunipun agami Hindu mlebet Indonesia, inggih menika wiwit angsal pengaruhi kabudayan Hindu kanthi mendhet cerita saking Mahabharata saha Ramayana. Kajawi saking menika, wayang ugi ngalami perubahan nyelarasaken kalian jaman, ananging perubahan menika mboten ngantos dumugi bab-bab ingkang prinsip. Pramila ngantos dumugi sakmenika wayang kulit ingkang anggadhahi nilai adiluhung taksih dipun hormati saha dipun agung-agungaken masyarakat pendhukungipun.

C. Penyebaran

Wayang kulit sampun sumebar wonten tanah Jawa ugi perangan Nusantara. Nanging wayang kulit menika langkung dipun remeni tiyang-tiyang Jawa Tengah saha Jawa Wetan. Wonten panggenan setunggal lan setunggalipun gadhah gagrag piyambak-piyambak. Ingkang paling ageng inggih menika gagrag Ngayogyakarta saha gagrag Surakarta. Gagrag Banyumas saha gagrag Pesisiran ugi kondhang wonten tlatahe piyambak-piyambak.

PERALATAN PAGELARAN WAYANG

Pagelaran wayang kulit ngginakaken uba rampe utawi peralatan ingkang manika warni, antawisipun : kelir, gedebog / debog, blencong, kothak, keprak, cempala, sajen, gamelan, wayang, saha dhalang. Kelir inggih menika layar pethak ingkang dipun beber kangge mainaken wayang, gedebog / debog dipun ginakaken kangge nancepaken wayang, blencong inggih menika senthir kangge damel wewayangan, ing jaman sakmenika wonten kalanipun dipun sulih ngangge petromax utawi lampu listrik, kothak inggih menika wadhah wayang saha kangge dipun thuthuk cempola, keprak kadamel saking kuningan kangge iringane dhalang, cempala thuthukan dhalang kangge ngiringi antawacana saha omonganipun ing lakon, sajen inggih menika arupi maeman saha sekar, gamelan inggih menika saperangkat alat musik kangge ngiringi pagelaran wayang, wayang ingkang dipun ginakaken kangge lakon, dhalang inggih menika tiyang ingkang mainaken wayang.

SIMPINGAN

Simpingan inggih menika wayang ingkang dipun tata wonten pakeliran sisih tengen saha kiwa, nanging ugi wonten wayang ingkang dipun simpen wonten nglebet kothak.

A. Simpingan Tengen

Simpingan tengen inggih menika wayang ingkang dipun tata wonten sisih tengen dipun wiwiti saking wayang Brahala / Dewa Amral/Dewa Mambang dipun pungkasi ngangge wayang bayen. Bathara Bayu Bima /Werkudara Dhandunwacana.

B Simpingan Kiwa

Simpingan kiwa inggih menika wayang ingkang dipun tata wonten sisih kiwa, antawisipun Buta Brahala /Ditya Balasrewu.

C. Wayang Dhudahan

Wayang dhudahan inggih menika wayang ingkang mboten tumut dipunsimping nanging namung dipunsimpen wonten nglebet kothak. Biasanipun wayang dhudahan inggih menika klebet wayang ingkang kerep dipunlakokaken dhalang. Tuladhanipun wayang dhudahan inggih menika dhudahan kurawa antawisipun Patih Sengkuni, Burisrawa, Dursana. Dhudahan Pandhita lan Dewa/Begawan antawisipun Begawan Abiyasa, Anantaboga, Begawan Sempani. Dhudahan Raseksa antawisipun Buta Terong, Buta Cakil. Dhudahan Punakawan antawisipun Semar, Gareng, Petruk. Dhudahan Keparak antawisipun Limbuk, Cangik. Dhudahan Wanara antawisipun Anila, Anggada. Dhudahan Sato Kewan antawisipun Kidhang, Landhak. Dhudahan Pusaka antawisipun Kreta Kencana, Gada,

Keris.

ALUR PAGELARAN WAYANG

Pagelaran wayang kulit dipun wiwiti Talu inggih menika mirengaken gendhing-gendhing Patalon. Gendhing-gendhing kasebat inggih menika : Cucurbawuj, Ladrang Srikaton, Pareanom, Ketawang Sukma Ilang, Ayak-ayakan Manyura, Slepegan, Sampak. Pagelaran wayang kulit setunggal dalu nutuk anggadhahi tigang alur inggih menika Pathet enem ingkang dipun wiwiti saking jam 21.00 dumugi jam 24.00 ingkang nggambaraken mangsa kanak-kanak, ingkang dipun tandhani ngangge koyon / gunungan ingkang dipun tancepaken condhong ngiwa. Pathet nem wonten enem jejer inggih menika jejeran raja, jejeran paseban jawi, jejeran jaranan, jejeran ampyak, jejeran sabrangan, saha jejeran perang gasal. Pethet sanga ingkang dipun wiwiti saking jam 24.00 dumugi jam 03.00 ingkang nggambaraken mangsa dewasa, saha dipun tandhani ngangge koyon / gunungan ingkang ngadek jejek wonten tengah-tengah kelir. Pathet sanga wonten tigang jejer inggih menika jejer bambangan, jejer perang kembang, saha jejer sintren. Pathet manyura dipun wiwiti saking jam 03.00 dumugi jam 06.00, ingkang nggambaraken mangsa sepuh, ingkang dipun tandhani ngangge kayon / gunungan ingkang condhong nengen. Pathet manyura anggadhahi tigang jejer inggih menika jejer manyura, jejer perang brubuh, saha jejer tancep kayon.


  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS
Read User's Comments(0)
Diposting oleh rHatnHa apHiemayantHie

MACAPAT

SEJATINE DRAJAD LUHUR

KINANTHI


gampang dadi-a wong luhur
ora kudu sugih dhuwit
ora kudu darbe pangkat
watone netepi janji
tansah bisa pinrecaya
iku wong luhur sayekti

senajan ingaran ratu
yen karem ambalenjani
marang prasetya priyangga
aling-aling dhampar rukmi
dupeh wenang amasesa
iku wong asor sayekti

nanging beda najan iku
mung batur-rewang sayekti
yen pakartine prasaja
tansah nganggo ngati-ati
prayitna marang bebaya
mbudidaya puguh suci

iku kang ingaran luhur
pantes kinarya palupi
sajroning urip bebrayan
amrih tekan nggayuh aji
katrima dening sasama
lan kinasih dening Gusti

Dening Ki Sasmita

REREPAN SRI MINULYA

Dhandanggula

Surasane wasita jinarwi
Paring saking kang Maha Kuwasa
Jinereng jumbuh jamane
Dadi mulya sagung pra janmi
Rading pra Nata Praja
Keduga satuhu
Puhing tindak dursila
Lelangen mring Pancasila mrih utami
Garan mulyaning Bangsa.

Makna nasehat yang dimengerti
 Pemberian dari Yang Maha Kuwasa
 Disesuaikan dengan keadaan jamannya
 Jadi mulia samua manusia
 Seluruh dunia para pemimpin pemerintahan
 Takterduga sebenarnya
 Segala prilaku yang melanggar aturan
 Mencintai terhadap Pancasila supaya baik
 Untuk kemulian bangsa.

Kudangane Gusti Maha Suci
Tumuju mring manungsa sanyata
Lan pra kadang sabangsane
Kahanan mrih rahayu
Dimen tentrem Praja punika
Praja Gung Indonesia
Pembangunan maju
Kanthi dhasar Pancasila
Lan Bhineka Tunggal Ika mrabawani
Kuncara ing Bawana.

Diharapkan Gusti Maha Suci
Menuju manusia yang nyata
Dan semua saudara segolongan
Keadaan supaya selamat
Biar tenang Negara ini
Negara yang besar Indonesia
Pembangunan maju
Dengan dasar Pancasila
Dan Bhineka Tunggal Ika dapat menyatukan
Terkenal di dunia.

Kuncarane Nagara punika
Nenggih Praja kita Indonesia
Merdika nut ing jamane
Memayu reh rahayu
Ngudi mulya lahir lan batin
Mamayu yu bawana
Budayane luhur
Azas dhasar Pancasila
Undhang Undhang Empat Lima hanjiwani
Mranata mrih minulya.

Terkenalnya negara itu
Yaitu negara kita Indonesia
Merdika menurut jamannya
Mengusahakan keselamatan dan kesejahteraan
Mencari kemuliyaan lahir dan batin
Mengusahakan keselamatan dunia
Kebudayaan luhur
Dengan azas dasar Pancasila
Undang-undang empat lima yang menjiwai
Menata supaya dimuliakan.

Kwajibane pra warga nagari
Warga Nagara trah Indonesia
Setyo rumeksa Prajane
Marsudi budi luhur
Ngudi marang ngelmu utami
Ningkatke katentreman
Bangsa mrih rahayu
Makarya memangun Praja
Mamrih bagya Mulyaning janma sakalir
Tansah eling waspada.

Kewajiban para warga negara
 Warga negara keturunan Indonesia
 Setiya menjaga negaranya
 Berupaya dengan akal budi yang luhur
 Mencari terhadap ilmu utama
 Untuk meningkatkan ketentraman
 Bangsa supaya selamat
 Bekerja membangun Negara
 Supaya beruntung dan bahagia semua manusia
 Selalu ingat dan waspada.

@@K

TENTREM SAKULAWARGA

Kinanthi

Aja pisan darbe kayun,
tan lambaran ati suci,
wit iku bakal rekasa,
ora wurung gawe rugi,
aneng ati ‘ra kepenak,
lawas nganti tekan mbenjing.

Dadine ketoyong toyung,
mentingke butuh pribadi,
iku cirine wong gesang,
kang adhakan gampang lali,
kena wae lara lapa,
nyambut gawe rina wengi.

Nanging aja grusa-grusu,
becike dipikir dhisik,
ditliti ditimbang-timbang,
uga taren iku mesthi,
tanggung jawab ora gampang,
ora ngawur waton wani.

Dumeh keranjingan butuh,
ora mawas murih becik,
iku merga ati prungsang,
lali tujuane nguni,
kang kanggo pathokan gesang,
tata tentrem lair batin.

Amung sepisan uripmu,
dadi lan gagal mung iki,
aja malah kanggo nekat,
nekata marang kang apik,
ora nekat mring kang ala,
iku pantes dipun udi.

Iki dudu amung umuk,
nanging kandha sung pepeling,
kandha ngudi mrih raharja,
laras penak lamun suci,
tentrem ing sakulawarga,
numusi maring nagari.

Warisan, Geguritan Macapat, karyane Suwardi,
weton Balai Pustaka, 1983.

alang alang kumitir, 2010

AJA DHEMEN UTANG

Wong kepingin turu sore kok ya angel temen, tinimbang nglamun sing ora-ora becike moco Buku Geguritan Macapat karyanipun Bapak Suwardi, lha…… sing tak woco kok ya pas temen karo lakon sing tau tak alami he..he..he.. malah kelingan taun-taun sing kepungkur. E… MBOKMENAWA biso kanggo pangeling-eling tumrap awaku dewe lan sedulurku kabeh, menika wonten reriptan sekar Macapat sinawung ing Gambuh “Aja Dhemen Utang”.

GAMBUH

Mrih aja pijer mumbul,
kabeh sesanggan jrone uripmu,
butuhira den tliti angati-ati,
aja kongsi waton antuk,
utang banjur gampang tledhor.

Utang-utangan iku,
pakulinan kang banget angganggu,
katentreman jrone galih saben ari,
tansah goreh rasanipun,
marakakae awak loyo.

Upamane kebacut,
sing diarah aja nganti imbuh,
tan wurung ingkang nyaur sira pribadi,
iya lamun sira iku,
isih waras tan ketanggor.

Lamun pesthi pinundhut,
yuswanira wis wanci dipuput,
mati iku ora teges anglunasi,
utang nalika uripmu,
kang dadi gawan sing abot.

Wiwit iku wis kudu,
karo utang tansah nganggep mungsuh,
awit iku nguripi bangsa rentenir,
uripe padha den emut,
konomi ja nganti bobrok.

Kapethik saka buku Warisan, Geguritan Macapat, karyane Suwardi, weton Balai Pustaka, 1983.

alang alang kumitir


GAWE PANGAN

PANGKUR

Bapak Tani udan-udan,
nanging datan duwe tyas wigih-wigih,
kadereng ndang bisa nandur,
ketungkul macul lemah,
nggarap sawah mrih bisa urip kang makmur,
anenandur palawija,
pala kesimpar lan pari.

Mangkono slami-laminya,
gesang lulut kalawan sawah tegil,
nggawekke pangan sedulur,
ingkang manggon na kutha,
dadi cagak adeging nagri kang baku,
apa ora jeneng mulya,
mring negara diajeni.

Ayem tentrem ora nggrangsang,
najan ana jaman nganeh-anehi,
mung siji kang dipun suwun,
panenan tansah ningkat,
sarap sawan ama kabeh padha sumyur,
iku kang tansah den mengsah,
kang ora bisa dibedhil.

Mula pamrentah sumadya,
kabutuhan rabuk alat lan wiji,
uga obat amanipun,
koprasi tani sisan,
kanggo njaga paceklik wus gawe lumbung,
gawe wadhuk agraria,
ben bisa ngoncori tegil.

Kapethik saka buku Warisan, Geguritan Macapat, karyane Suwardi, weton Balai Pustaka, 1983.
————————————
Alang alang kumitir

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS
Read User's Comments(0)
Diposting oleh rHatnHa apHiemayantHie

PRIMBON JAWA

PRIMBON JAWA

NEPTUNING DINA

NEPTUNING PASARAN

Ahad = 5

Legi = 5

Senen = 4

Pahing = 9

Selasa = 3

P o n = 7

Rabu = 7

Wage = 4

Kemis = 8

Kliwon = 8

Jum’at = 6


Sabtu = 9


DINA KALAHIRAN SARTA PANGURIPANE

Minangka pinuju kalairanipun kapendhet saking gunggungipun neptu dinten lan pasaran, lajeng dipun wuwuhi kalawan neptunipun sasi :

muharram
neptunipun setunggal

Rajab
neptunipun tiga

Shafar
neptunipun tiga

Sya’ban
neptunipun gangsal

Rabi’ulawal
neptunipun sekawan

Ramadhan
neptunipun enem

Rabi’ulakhir
neptunipun enem

Syawal
neptunipun setunggal

Jumadi’lawal
neptunipun pitu

Zulkaidah
neptunipun kalih

Jumadi’lakhir
neptunipun kalih

Zulhijjah
neptunipun sekawan

Kapendhet saking neptunipun sasi kalairan, Sakmenika gunggungipun wau menawi langkung saking 10, lajeng ditilar 9, pinten sisanipun. Menawi sisa :

1. 2 utawi 6, menika wiji Lor, kang dados panguripanipun dagang, sanadyan kalih liya-liyanipun sampun benten kaliyan dagang.

2. 3 utawi 5, menika wiji kilen, panguripanipun laku Santri, sanadyan kalih liya-liyanipun, sampun benten kaliyan saking laku Santri.

3. 1 utawi 4, menika wiji Wetan, panguripanipun lakui priyayi, sanadyan kalih liya-liyanipun, sampun benten kaliyan saking laku Priyayi.

4. 7 utawi 8, menika wiji Kidul, panguripanipun among tani, sanadyan kalih liya-liyanipun, sampun benten kaliyan among tani.

5. 9, menika dipun wastani : tanpa tenggak tanpa siran, inggih menika wiji Raja, watakipun boten kenging dipun perintah, malah mrentah.

PETUNG PANCA SUDA

WATAKING MANUNGSA SAKA DINA KALAIRANE

Dina Ahad

Legi : Sumur Sinaba

Paing : Wasesa Sagara

Pon : Bumi Kapethak

Wage : Satria Wibawa

Kliwon : Lebu Katiyub Angin

Dina Kemis

Legi : Satria Wibawa

Paing : Lebu Katiyup Angin

Pon : Satria Wibawa

Wage : Tunggak Semi

Kliwon : Bumi Kapethak

Dina Senen

Legi : Tunggak Semi

Paing : Wasesa Sagara

Pon : Sumur Sinaba

Wage : Wasesa Sagara

Kliwon : Satria Wirang

Dina Jum’at

Legi : Satria Wirang

Paing : Tunggak Semi

Pon : Lebu katiyup Anging

Wage : Sumur Sinaba

Kliwon : Wasesa Sagara

Dina Selasa

Legi : Wasesa Segara

Paing : Satria Wirang

Pon : Satria Wibawa

Wage : Lebu Katiyub Angin

Kliwon : Sumur Sinaba

Dina Sabtu

Legi : Bumi Kapethak

Paing : Satria Wibawa

Pon : Wasesa Sagara

Wage : Satria Wirang

Kliwon : Tunggak Semi

Dina Rebo

Legi : Sumur Sinaba

Paing : Wasesa Segara

Pon : Bumi Kapethak

Wage : Satria Wibawa

Kliwon : Lebu Katiyub Angin


* Nyuwun gunging pangaksami bilih wonten ngandhap punika mawi Basa Jawi ngoko.

PETUNG PANCASUDA
Kangge nikahake temanten.

Ing ngisor iki petungan ala beciking dina kang prayoga kapilih utawa sinirik lamun arep nikahake panganten, miliha dina kang becik kanggo nikahan. Anjupuka neptuning dina lan neptuning pasaran ginunggung, ananging neptu-neptu mau kudu awewaton neptu-neptu kang kang tumrap petungan Pancasuda-Ringkes, yakuwi:

NEPTUNING DINA

NEPTUNING PASARAN

Ahad
neptune 3

Legi
neptune 2

Senen
neptune 4

Pahing
neptune 3

Selasa
neptune 5

P o n
neptune 4

Rabu
neptune 6

Wage
neptune 5

Kemis
neptune 7

Kliwon
neptune 1

Jumat
neptune 1


Sabtu
neptune 2


Lamun gunggungan saka neptuning dina lan neptuning pasaran mau tinemu wilangan :

1. 7, iku tiba petungan : Nuju Padu, watake panganten utawa wong tuwane tansah tukar padu nganti salawase .

2. 2 utawa 8, iku petungan : Demang Kandhuruhan, watake panganten utawa wong tuwane sok nemu lara.

3. 3 utawa 9, iku petungan : Sanggar Waringin, watake panganten utawa wong tuwane sok nemu bungah lan seneng.

4. 4 utawa 10, iku petungan : Mantri Sinaroja, watake panganten utawa wong tuwane sok nemu karaharjan lan kasenengan.

5. 5 utawa 11, iku petungan : Menjangan Ketawan, watake panganten utawa wong tuwane sok kelangan utawa wong akeh sok ana kang duwe niat ala marang dheweke.

6. 6 utawa 12, iku petungan : Nuju Pati, watake panganten ora suwe, bakal pegat mati utawa pegat urip, tur akeh kasusahan kang tinemu.

SEJARAH DINTEN PEKENAN WULAN TAUN
PAWUKON SA’AT TUWIN WINDU

Kanjeng Nabi Idris saweg jumeneng Nata wonten ing nagari Malebari, punika karsa angleluri, anulad amastani dinten. Semanten etanging taun surya 1020 taun awit saking Kanjeng Nabi Adam. Ing ngandhap punika pratelanipun dintenSamsu, Kammar, Marih, ‘Atarit, Mustari, Johar lan Jokal Punika panganggitipun dinten ingkang kaping sepisan.

Nomer kekalih Kanjeng Nabi Idris, saweg jumeneng Nata wonten nagari ing Babel, lajeng Kanjeng Sultan Harmasulhakim, karsa anganggit amastani adamel dinten malih, anuju ing taun surya 1028. Ing ngandhap punika pratelanipun dinten Awal, Ahwal, Dibar, Jibari, Munisa, ‘Arobah lan Sayar. Punika panganggitipun dinten ingkang kaping kalih. Ing ngandhap punika etangan warsa:

# Kamal
# Sur
# Joja
# Sirtan
# ‘Asat
# Sunbullah
# Mijan
# ‘Akrab
# Kus
# Jadi
# Dalwi
# Kut

Wonten ing P. Jawa ingkang jumeneng Nata Sri Maha Raja Buddhawaka, negari ing Gilingwesi, anenulad anganggit dinten, ingakng setunggal dinten 5, kekalih dinten 7, tetiga wanci 5 dipun wastani sa’at, sakawan masa, panganggitipun Resi Raddhi sakawan wau sinangkalan : Masa angler manglar (taun 296).

Dinten 5

Legi

Paing

Pon

Wage

Kliwon

Dinten 7

Radite

Soma

Anggara

Buddha

Respati

Sukra

Saniscara

Wanci 5 kawastanan sa’at

Maheswara

Bisnu

Brahma

Sri

Kala

Masa 12:

Kartika

Pusa

Manggasri

Sitra

Manggakala

Naya

Palguna

Wisaka

Jita

Srawana

Padrawana

Asuji

Jumeneng Ratu Rama ing Ayodya, Kraton binathara, ambawahaken tanah Hindhu sadaya, pujangga tetiga, sami anganggit lambang piyambak-piyambak, dipun wastani windu, panganggitipun windu, empu tetiga wau, sinangkalan : Rasa warna suci (446)

Windu anggitanipun Resi Walmiki:

Windu Adi

Windu Sancaya

Windu Kunthara

Windu Sangara

Windu Kawanda

Windu Wahana

Windu Sangkaya

Windu Pranila

Windu Tirta

Windu Antara

Windu Manggada

Windu Murka

Windu anggitanipun Resi Wisakarma :

Windu Kawanda

Windu Wahana

Windu Sangkara

Windu Pranila

Windu Tirta

Windu Tirta

Windu Manggada

Windu Murka

Windu anggitanipun Resi Wasusarma

Windu Kararti

Windu Kara

Windu Setra

Windu Karta

Windu Praniti

Windu Pranila

Kanjeng Nabi Muhammad S.a.w punika inggih karsa anenulad, amastani adamel dinten utawi wulan taun, panganggitipun nalika yuswa 33 taun, taksih jumeneng wonten ing Mekkah, sareng yuswa 40 taun pindhah dhumateng nagari ing Madinah ing warsa Je jumeneng wonten nagari ing Madinah 25 taun seda, lajeng kasarekaken kadhaton ing Madinah.Amangsuli cariyos panganggitipun ing dinten wulan taun, sinangkalan : Tata pandhita gati (575)

Dinten 7 :

Ahad

Isnain

Salasa

Arbaa

Khamis

Jum’at

Sabtu

Taun 8 :

Wawu

Jimakhir

Alip

Ehe

Jimawal

Je

Dal

Be

Wulan 12 :

Sura

Sapar

Mulud

Rabi’ulawal

Rabi’ulakhir

Jumadilawal

Jumadilakhir

Rajab

Sa’ban

Ramadhan

Syawal

Dzulka’idah

Besar

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS
Read User's Comments(0)
Diposting oleh rHatnHa apHiemayantHie
Langganan: Postingan (Atom)